Over hoe een stukje Victoriaans erfgoed tot in jouw woonkamer geraakte.
Onze biosferen zijn een leuke manier om gemakkelijk groen in huis te brengen. Maar wist je dat er een heel verhaal vooraf gaat aan de ontdekking?
Hiervoor moeten we terug naar de ontdekkingsreizen van de 18e en 19e eeuw. De ontdekkingsreizen brachten niet enkel nieuwe gebieden in kaart, ze zorgden ook voor handel en bijgevolg brachten ze nieuwe producten in Europa die we voorheen nog nooit gezien hadden. Denk maar aan allerlei kruiden, voedingsartikelen en kunst. Maar ook nieuwe planten en dieren werden 'ontdekt' en beschreven.
De beschrijvingen, verhalen en tekeningen van deze nieuwe fauna en flora spraken tot de verbeelding. Vaak ook gewoon omdat verschillende delen van verschillende dieren aan elkaar genaaid werden bij taxonomisten en dus nieuwe dieren 'ontstonden'.
De botanie beleefde hoogdagen. Mensen volgden met veel interesse nieuwe reizen naar uithoeken van de wereld. Benieuwd wat voor nieuws er nu weer zou meegebracht worden. Dieren werden vaak opgezet en zo toegevoegd aan collecties. Planten trachtte men mee te nemen naar het thuisland, opgepot.
Aangezien planten licht nodig hebben stonden ze in weer en wind op het dek van de zeilschepen. Blootgesteld aan harde wind, felle zon maar vooral ook aan zilte zeelucht en opspattend zout water. Dit bleek vaker wel dan niet dodelijk voor de exemplaren die men meebracht. Slechts zelden overleefden de planten de lange zeilreizen in deze moeilijke omgeving.
Ondertussen waren ook de victoriaanse steden bekend voor de ongezonde leefomstandigheden. De industrialisatie gebruikte enorme hoeveelheden steenkool. Deze werden verbrand in onder andere de hoogovens die de nieuwe staalfabrieken voedden. De luchtkwaliteit was erbarmelijk en zorgde voor allerlei longziektes met vaak zelfs de dood tot gevolg.
Voor Nathaniel Ward was die luchtkwaliteit een doorn in het oog. Vooral dan omdat hij motten kweekte. Wat op zich niet zo vreemd is. Insecten kweken of verzamelen was in die tijd zo populair als flippo's verzamelen in de jaren '90.
Die slechte stadslucht zorgde er echter voor dat veel van zijn motten stierven. Daarom experimenteerde hij met afgesloten systemen van glas. De overlevering wilt dat er toevallig ook wat gras en varensporen in het gesloten glazensysteem zijn gesukkelt én dat deze het jaren goed deden voordat Nathaniel er interesse voor toonde. Na enkele jaren publiceerde Nathaniel dan toch zijn resultaten in 1842, in On the Growth of Plants in Closely Glazed Cases. De Wardian case was geboren.
“I had buried the chrysalis of a sphinx in some moist mould contained in a wide-mouthed glass bottle, covered with a lid. In watching the bottle from day to day, I observed that the moisture which, during the heat of the day arose from the mould, condensed on the surface of the glass, and returned when it came: thus keeping the earth always in the same degree of humidity. About a week prior to the final change of the insect, a seedling fern and a grass made their appearance on the surface of the mould.” (p. 37)
On The Growth of Plants in Closely Glazed Cases, published 1842
Joseph Dalton Hooker, een van de bekendste botanisten en ontdekkingsreizigers was de eerste die de Wardian case gebruikte op zijn reizen. En met succes. De overlevingskansen van levende planten steeg enorm. Doordat vele nieuwe soorten succesvol werden geintroduceerd steeg de populariteit van varens en orchideeën enorm. Met spreekt zelfs van de tijd van de 'Fern craze'. Een beetje te vergelijken met de Arondskelkgekte tijdens de covid- pandemie. Door de gesloten systemen konden moeilijke soorten veel makkelijker gehouden worden.
Anno 2017 zijn we bij Spore Nursery begonnen met het maken van, zoals enkel wij ze noemen, biosferen. Gesloten glazensystemen gebasseerd op de historische Wardian cases. Om de biosfeer de 21e-eeuwse huiskamer binnen te loodsen zorgen we bij Spore Nursery voor aangepaste, geschikte, planten én een led-sfeerlicht zodat de biosfeer de blikvanger wordt in jouw huiskamer.
